قبل از عيد نوروز بعد از گذشت چند ماه از اقامتمان تماسي با كنسولگري ايران در باكو گرفتم. اگر در جمهوري آذربايجان بخواهيد بيشتر از يك ماه اقامت داشته باشيد به غير از ويزا كه لازم است، گرفتن كارت اقامت هم لازم است، كه به آن كارت قيديت ميگويند. عكس زنان بايد بي حجاب باشد و اين براي كساني كه دوست دارند با حجاب باشند مشكل است، حتي خود آذريها هم براي كارت قيديت خودشان كه مانند كارت ملي ماست همين شرط را دارند و گاهي ميشود زنان محجبه مجبور ميشوند با كلاهگيس عكس بگيرند يا حتي كساني را ميشناسم كه اصلا نميگيرند؛ ايرانيها هم همينطور. البته دختران دانشجوي ايراني در اينجا بدون استثنا عكس بي حجاب بايد بدهند و بايد قيديت داشته باشند. اين هم متن تماس تلفني من با كنسولگري و مكالمه با جناب كنسول؛ البته آخر گفتوگويمان متوجه شدم كه كنسول است. بخوانيد و با نكتههاي حرفهاي ايشان حال كنيد!
+ الو، سلام عليكم
* بله، سلام عليكم
+ خسته نباشيد، وقت شما به خير
* خيلي ممنون، تشكر ميكنم
+ آقا من دربارهي «قيديت» يك سوالي داشتم، با كي ميتوانم صحبت كنم؟
* سوالتان چيه؟
+ ميخواهم براي خانمم قيديت بگيرم، ميگن حتما بايد عكسش بدون حجاب باشه!
* گوشي لطفا، به آقاي ايماني وصل كنم
+ سلام عليكم، وقت به خيرسلام، بفرماييد
+ شفيعيان هستم، يك هموطن ايراني. چند ماهي است كه در باكو هستيم، من اينجا كار ميكنم، ويزاي يكساله هم گرفتيم. وقتي خواستم براي خانمم كارت قيديت بگيريم گفتند كه عكس باحجاب قبول نميكنيم، ...
* بله، ...
+ ميخواستم ببينم وضعيت چطوري است، يعني امكانش نيست كه ما عكس با حجاب بدهيم؟
* نه ديگه، قانون اينهاست، يا نبايد قيديت بگيريد، يا اگه ميخواهيد بگيريد شرايط اينها اينطوري است. ما هم متاسفانه نميتوانيم به اينها بگوييم كه بايستي ... ؛ اين جزو قوانين اينهاست. قيديت چيزي است بين شما و دولت آذربايجان، به سفارت هم ارتباطي نداره.
+ يعني براي همهي خارجيها همينطوري است؟
* براي همهي خارجيها الزامي است، قانون اينهاست
+ يعني دانشجويان ايراني كه اينجا هستند همه همينطوري ميگيرند؟
* بله، همه همين طوري ميگيرند.
+ آخه دخترهاي دانشجوي ايراني همه بدون حجاب ميگيرند؟ هيچ كاري نميشه براي اينها كرد؟ من الان براي خانمم چه كار كنم؟ ميدانيد كه اگر بخواهيم از يك ماه بيشتر اينجا بمانيم بايد قيديت داشته باشيم.
* عرض ميكنم خدمتتان، قانون اينها اين است، ما نميتوانيم به اينها چيزي بگوييم. چون ميگويند كه قانون ما بر اين اساس است كه عكس را بايد اين طوري ارائه بدهند. اينها يك دولت مستقل هستند و اين هم جزو شرايطي است كه تصميم گرفتهاند. مثل اين است كه يك نفر ميخواهد چيزي را از شما بگيرد و شما بگوييد كه من به اين شرط به شما ميدهم، اينها هم شرايطشان اين است و ما نميتوانيم به آنها بگوييم كه حتما بايد عكس با حجاب بگيريد. البته شما ميتوانيد اصلا قيديت نگيريد، ...
+ آخه نگيريم چه ميشود؟ بعد مشكل پيش نميآيد؟
* مشكلات بعدي خودش رو در پي دارد، به هر صورت يا بايد مشكلاتش را تحمل كنيد يا بايد در هر صورت ... ؛ شما دانشجو هستيد؟ خانمت هم دانشجو هست؟
+ نه خير، من اينجا كار ميكنم، خانمم هم با من آمده، ...
* خب دانشجوها كه تكليفشان معلوم است، همه ميگيرند.
+ يعني دانشجوها همه ميگيرند؟
* بله، كسي كه ميخواهد بيشتر از يك ماه در اينجا زندگي كند، طبق قانون اينها بايد قيديت بگيرد.
+ حالا مشكلاتش چي هست اگر نگيريم؟
* به هر صورت قانون اينها ميگويد كه اگر يك خارجي بيشتر از يك ماه اينجا بخواهد اينجا زندگي كند بايد كارت قيديت بگيرد، موقع خروج ايراد ميگيرند، عرضم به حضورتان اگر بخواهيد ويزايتان را تمديد كنيد ايراد ميگيرند؛ مشكلات خاص خودش رو داره ديگه.
+ فقط سوال ميكنم كه يعني براي اعضاي كنسولگري يا سفارت يا وابستگانشان وضعيت چطور است؟
* آنها فرق ميكنند، اعضاي سفارتخانه و كنسولگريها فرق ميكند، چون محل زندگي آنها همان سفارت است، قيديت نميخواهد.
+ بالاخره بعضي از آنها در بيرون سفارت زندگي ميكنند، ...
* كساني كه در سفارت زندگي ميكنند و ديپلمات هستند كارت ديپلماتيك دارند و كارتشان به منزلهي قيديت هم هست. ديپلماتها از يكسري مسائل معاف هستند. ديپلماتها با افراد عادي فرق ميكنند، اينها ميگويند افراد عادي خارجي كه بخواهند در اينجا زندگي كنند بايد قيديت داشته باشند.
+ بالاخره ما هموطن هستيم، ميخواهم بدانم كه سفارت تا به حال كاري توي اين زمينه كرده يا نه؟
* عرض ميكنم كه، نه اين كه ما نميتوانيم كاري كنيم، هيچ كسي نميتواند كاري كند، قيديت يك قرارداري است بين آن شخص و دولت، شما وقتي اينجا زندگي ميكنيد ايشان ميگويند كه بايد با اين شرايط اينجا زندگي كنيد، ما نميتوانيم براي اينها شرايط تعيين كنيم، همان طور كه اينها نميتوانند براي ما شرايط تعيين كنيم.
+ درست كه اينها كشوري با اكثريت مردم شيعه هستند كه حالا براي خودشان محدوديتهايي گذاشتهاند، اين يك طرف قضيه اما ما در كشوري اسلامي هستيم كه در كشور خودمان حداقل كساني كه ميخواهند حجاب داشته باشند مشكلي ندارند، پس زنان محجبهي ما يا نبايد به اينجا بيايند يا بايد بروند ديپلمات شوند!
* آخه ديپلمات كه؛ بايد برويد كارمند وزارت امور خارجه بشويد، ...
+ آقا شوخي كردم، آن كه راه نيست، همه كه نميشود كارمند وزارت خارجه بشوند، من الان چه كار كنم؟
* عرض ميكنم، ما كاري نميتوانيم بكنيم. ما الان براي معلمهاي مدرسهي خودمان(مدرسهي ايرانيان) براي آنها نتوانستيم كاري انجام بدهيم.
+ پس آنها چه كار كردند؟
* هيچي، آنها هم بدون قيديت دارند زندگي ميكنند، با اين كه پاس خدمت و ويزاي يك ساله هم دارند. يك لحظه گوشي خدمتتان .... (چند لحظه بعد) بله، عرض ميكنم خدمتتان كه ... (چند لحظه بعد) بله، همكارمان ميگه حتي براي دختر سفير هم كه ميخواستيم بگيريم گفتند بايد اينطوري باشه، باز برايش نگرفتيم. قبلا هم اقداماتي انجام داديم و نامههايي نوشتيم برايشان اما ميگويند كه اين مصوبهي مجلس ماست، توي كشور ما اين قانون است؛ بايد اين طوري باشد.
+ حداقل يك كاري براي ما بكنيد و بگوييد كه همهي ايرانيهاي مقيم اينجا ديپلمات هستند! بالاخره اگر نگيريم هم مشكل ايجاد ميشود، براي همين چند ماهي است كه قيديت نگرفتيم اما گفتيم كه شايد راه قانوني براي اين كار باشد، شما چه راهي جلوي پاي من ميگذاريد؟
* يك لحظه گوشي خدمتتان ...
+ خواهش ميكنم
* (چند لحظه بعد) الو، ...
+ سلام عليكم
* سلام عليكم
+ شفيعيان هستم، چند ماهي است كه در باكو كار ميكنم، با همسرم در اينجا هستم، ...
* سوالتان را بفرمائيد
+ بله، ويزاي يكساله گرفتم براي خودم و خانمم، براي گرفتن قيديت ادارات آذربايجان اعلام ميكنند كه عكس خانمها هم بايد بدون حجاب باشد، عكس با حجاب قبول نكردند ...
* بله، قيديت اصلا به ما ارتباطي ندارد، مربوط به قانون اينهاست و هر كسي كه بالاتر از يك ماه در اينجا زندگي ميكند بايد برود قيديت بگيرد، حالا ميدهند يا نميدهند، با اصطلاح قانون اينهاست، دربارهي حجاب هم قانونشان اين است كه بايد عكس بدون حجاب بدهيد.
(پرتقالهاي منزل پدري؛ پر تخم اما پر آب)
+ عرض بنده اين است كه اگر براي همهي ايرانيهايي كه اينجا زندگي ميكنند، ...
* اين را از اينها بپرسيد، اين قانون اينهاست و چيزي كه مربوط به اينهاست را ما كه نميتوانيم پاسخش را بدهيم كه.
+ منظورم اين است كه اگر من يا خانم بنده در اينجا مسووليتي داشتم مشكل حل ميشد؟! حداقل بفرماييد من چه راهي را بروم، بگويم خانم بنده وزير و وكيل بشود ...
* گوش نميكنيد شما، حرف خودتان را ميزنيد، اين مسائلي كه شما بحث ميكنيد مربوط به مملكت خود ماست، مثلا اگر مشكلي باشد آدم اعتراض كند، ما كه نميتوانيم دخالت كنيم در قانون اينها؛ اين قانون اينهاست كه بايد عكس بدون حجاب بدهيد، عين اروپا و بقيهي جاها؛ حتي يادداشت اعتراض هم نوشتيم، وزارت امور خارجهي آنها پاسخ داده كه اين قانون ماست.
+ يعني هيچ راه قانوني براي اين كار نيست؟
* عرض كردم، برويد از وزارت خارجهي اينها بپرسيد، گفتم كه اين مسائل مربوط به اينجاست، شما مقيم اينجا هستيد و ميخواهيد اينجا زندگي كنيد، قوانين اينها مربوط به اينهاست و هيچ ربطي به ما ندارد. اين سوالاتي كه ميكنيد هيچ ربطي به ما ندارد.
+ دوست عزيز بنده اگر فكر ميكنيد به شما مربوط نيست بايد تشريف ببريد ايران، يك كسي بيايد كه نمايندهي من باشد، كسي كه بتواند دنبال گرفتن حق بنده برود ...
* ببين آقا ...
+ اجازه بدهيد برادر بنده! من اگر به جاي شما بودم، براي اين مساله كه نواميس ما مجبور باشند بدون حجاب قيديت بگيرند، يك لحظه آنجا نمينشستم ...* پس چه كار ميكرديد؟!
+ ... و هر كسي كه مراجعه ميكند به او بگويم به من مربوط نيست، ...
* نميگويم به ما مربوط نيست، ميگويم جزو قوانين اينهاست
* و بگويم بنده حقوقم را از وزارت امور خارجه ميگيرم و شما هم حقوقت را از آنجايي كه در آن كار ميكني ميگيري، هر كدام هم كار خودمان را ميكنيم، بنده چون ديپلمات هستم مشكلم حل شده است، شما هم برو هر غلطي كه ميخواهي بكن!
* تمام شد؟!
+ شما اين طوري ميگويي، در حالي كه نمايندهي ما هستيد.
* بابا شما كه فقط حرف خودت را ميزني، گوش نميكني كه. گفتم يادداشت اعتراض نوشتيم به وزارت خارجهي اينها، پاسخ دادند كه به هيچ وجه نميتوانيم كاري بكنيم. به مقامات خودمان هم منعكس كرديم. اين ديگه مربوط به قوانين داخلي كشورهاست. الان در قوانين ما آمده هر آذري اگر يك روز بيشتر در ايران بماند به ازاي هر روز 30 هزار تومان جريمه ميشود، اين را مجلس مصوب كرده؛ سفيرش آمده اعتراض كرده كه چرا روزي 30 هزار تومان؟ گفتند كه بله، قانون ماست.
+ يك وقت هست كه جريمهي مالي است، ...
* عرض كردم كه الان در اروپا كساني كه مقيم هستند ميروند عكس بي حجاب مياندازند. يا مثلا آمريكا همين كه وارد فرودگاه ميشوند انگشتنگاري ميكنند، مگر ميشود كاري كرد؟ هيچ راهي ندارد، اين قصه را ما سه چهار سال است كه داريم پيگيري ميكنيم، روال قانوني را هم پيگيري كرديم، 10 بار هم يادداشت اعتراض نوشتيم. براي يك نفر ميخواستيم حتما اين كار را بكنيم، حتي متوسل شديم كه اگر راهي داره پول هم بدهيم اين كار را بكنيم ولي نشد، گفتند به هيچ وجه امكانش نيست، قانون مملكت ماست، زور كه نميتوانيم بگوييم؛ ديگر كاري نميتوانيم بكنيم.
+ باشه آقا، خيلي ممنون
* قربان شما
+ شما جناب آقاي؟
* بنده كنسول هستم، خرمشاهي. شما؟
+ علي اصغر شفيعيان هستم، حتما يك وقتي خدمت ميرسم. خدانگهدار* خواهش ميكنم، خداحافظ