آیا میرحسین دیکتاتور نیست

« ... آنانی که به جنون قدرت مبتلا هستند، اگر بخت آنها را یاری کند و نحوه تفکرشان با نیاز تحولات اجتماعی زمانه هم خوانی داشته باشد ، آینده بسیار درخشانی در پیش خواهند داشت. سرنوشت این افراد زمانی رقم می خورد که علاوه بر داشتن این باور که آن ها ویژگی های خاصی داشته و بار رسالت مهمی را بر دوش می کشند ، پیام آور یک نظریه ریشه دار اجتماعی نیز شوند که درآن شرایط خاص اجتماعی قابلیت پاسخ دهی به برخی از مسائل را داشته باشد. در چنین شرایطی پس از مدت کوتاهی فرد قدرت طلب را در راس یک تشکیلات یا جنبش می بینیم. او به سرعت رشد می کند. او از آرمان انقلاب سخن خواهد گفت و خود را پیام رسان و مبلغ آن آرمان معرفی خواهد کرد. او در حالی که خود را تجسم آن "آرمان" می داند ، فریاد خواهد زد : " برای استقرار آرمان های مقدس انقلاب به پیش !" که البته مقصود آن است که با "تلاش خود مرا بر اسب قدرت بنشانید" و چون این گونه شد ، یک بار دیگر تاریخ فرصتی خواهد یافت تا به خیل بی شمار انسان ها در خصوص "نظام استبداد و خود کامگی" درس عبرتی دیگر بدهد.» 

سالها پیش کتاب «نقد جباریت» مانس اشپربر، روانشناس اتریشی را خوانده بودم که این جملات بخشی از آن بود. اشپربر، به خوبی تشریح می کند که این روحیه ی جباریت درخیلی ها وجود دارد، اما آن کسی که فرصتش را پیدا کند آن را بروز می دهد؛ حتی در احوالات شخصی. زیاد فکر نکنید و شبیه سازی نکنید که منظورم کیست، منظورم همگی ماهاست.

بیایید درباره ی شعار «مرگ بر دیکتاتور» که در تجمعات سبزها اخیرا گسترش پیدا کرده کمی فکر کنیم. این شعار سالهاست که به صورت بسیار پراکنده شنیده می شد و البته در برخی تجمعات دانشجویی. بعد از انتخابات 22 خرداد 88، در تجمعاتی که تاکنون برگزار شده هم سر داده می شد، اما بسیار پراکنده. ولی به طور مشخص، در تشییع جنازه ی آیت الله منتظری ( که مهندس موسوی و آقای کروبی هم در آنجا حضور داشتند ) و در روز عاشورا، قریب به اتفاق شرکت کنندگان این شعار را یا مشابه آن (و بسیار سبک تر از آن) را سر می دادند.

شعاردهندگان منظورشان که یا چه کسانی هستند؟ کاملا واضح است، اما آیا صرفا تصمیمات حکومت وضع کشور را اینچنین بحرانی کرده است؟ هر چند همیشه اولین کسی که متهم می شود، حکومت کنندگان هستند، ولی بی انصافی نکنیم و لحظه ای بیاندیشیم که آیا احتمال (حتی فقط احتمال) دارد اشکال در خودمان هم باشد؟ حتی یک سر سوزن؟ نیست که نیست، ها؟ عجب!

قصد توجیه کردن عمل اشتباه هیچ شخص و گروهی را ندارم، دیدگاه و خط سیاسیم هم کاملا روشن است، اما یک سوزن به خودمان بزنیم و یک جوالدوز به دیگران. یعنی تمام اشتباهات مربوط به دیگران است و ما پاک پاک؟!

با افتخار می گویم که به میرحسین موسوی ارادت داشته ام؛ اتفاقا در بین دوستان مشارکتی ام، شاید از اولین کسانی بودم که تاکیدم بر لزوم کاندیداتوری او بود و وقتی دوستانم یادداشت های تندی علیه او می نوشتند یا درباره اش بی انصافی می کردند، از او حمایت می کردم، اما بیاییم با احدی تعارف نداشته باشیم و منصفانه به عملکرد همه ی نیروها بعد از انتخابات نگاه کنیم تا راه گم نشود.

با یک سوال شروع کنم: آیا رفتار و منش مهندس موسوی در دوران نخست وزیری اش نماد احترام به رای مردم و دموکراسی بوده که الان برخی او را دموکرات ترین دموکراتان می دانند؟ آیا نحوه ی خاص استفاده از حمایت امام خمینی(س)، در برابر رای مجلس در آن دوران، احترام به رای مردم بود؟ خب اگر این طور بود که آن نماینده ی مجلس نمی گفت بهتر بود پوزه بند برای نمایندگان بفرستند!

در این بیست سال هم که آقای موسوی اصلا کسی را تحویل نمی گرفت و هیچ گونه فعالیت سیاسی نداشت. حالا طوری رفتار می کند که انگار باید همه در کشور دست به سینه ی او باشند؛ حرف، حرف اوست و راه فقط راه اوست و او سخنگوی همه ی مردم ایران زمین است.

هیچگاه رفتاری را که موقع کاندیداتوری با آقای خاتمی کرد، فراموش نمی کنم. یک طوری از موضع قدرت، خاتمی بنده ی خدا را ضایع کرد که اگر با دیگری اینچنین کرده بود، بر خلاف منش خاتمی، جواب موسوی را طوری دیگر می داد. همین رفتار، بعد از انتخابات طور دیگری ادامه پیدا کرده است.

چند وقت پیش، در محفلی خانوادگی، یکی از اقوام هی گفت و گفت و یک طرفه به قاضی رفت. از او پرسیدم آیا از زمان انتخابات تاکنون، در عملکرد آقای موسوی ایرادی می بینی؟ هیچ اشتباهی در این مدت نداشته؟ کمی فکر کرد و با صراحت و قاطعیت جواب داد که "نه". گفتم هیچ؟ مکثی کرد و با تاکید گفت "نه". خیل عظیمی از سبزها، باور کرده اند که در رهبران سیاسی آنها ایرادی وجود ندارد و اساسا آنها هر کاری می کنند عین راستی و البته ذاتی آنهاست.

من روحیه ی آقای میرحسین موسوی را آن قدرها بی شباهت به آقای احمدی نژاد نمی دانم. همانطور که آقای موسوی در تصمیمگیری هایش فردی عمل می کند و قابل پیش بینی نیست، تیم اندکی را دور خود جمع کرده، به حرکت حزبی و گروهی اعتقاد ندارد، دقیقا آقای احمدی نژاد همین ویژگی ها را دارد؛ با کمی تفاوت و البته راه های متفاوت سیاسی. طرفداران هر کدام از آن دو که بتوانند آنها را زودتر و بهتر کنترل کنند، در این مبازره ی سیاسی پیروز می شوند و آینده از آن آنها خواهد بود وگرنه، این هر دو رهی که می روند، به ترکستان است.

بیایید تلاش کنیم برای باز کردن این گره ی پیچیده، خودمان پیش قدم شویم و واقعی به اتفاقات دور و برمان نگاه کنیم. نباید باورمان شود که این بزرگانی که از بین مردم یارگیری کرده اند، یکی دیو است و دیگری فرشته. نه این دیو و نه آن فرشته است، نه این یزید و نه آن حسین(ع) است. اما هر دو طرف اگر کنترل نشوند، بشری هستند مانند دیگران و زمینه ی این را دارند که تبدیل به دیکتاتور شوند؛ چه در قدرت باشند و چه خارج از آن.

باز تاکید می کنم که بنا بر مخالفت با راه گذشته ندارم، کسی را هم به این کار فرا نمی خوانم، تنها می گویم هر کسی ببیند کیست، دنبال چیست، آیا راهی که رفته به آنجا ختم می شود که فکر می کرده است؟ اصلاح طلبی که از اصلاح رفتار خود ابا داشته باشد، اصلاح طلب نیست؛ اما مطمئنم که ما می توانیم. در این یادداشت، صرفا می خواستم قبول شود که ما هم می توانیم اشتباهاتی بعد از انتخابات داشته باشیم؛ صرفا همین.

پی نوشت:

اول اینکه واقعا از ساحت دوستان عذرخواهی می کنم که اینچنین خط قرمزی را زیر پا گذاشته ام. چون دوستان چند ماهی است ( و فقط چند ماهی است ) که انتقاد از میرحسین را هم جزو خط قرمزها تصور می کنند! دوم هم اینکه تا کی می شود دست روی دست گذاشت تا میدان در دست افراطیون باشد؟ سعی می کنم نوشتنم را قطع نکنم و از دوستانم هم درخواست می کنم هم من را نقد کنید و هم خودتان با رویکرد انتقاد از خود برای اصلاح، بنویسند. می گویم انتقاد از خود، چون ساده ترین کار برای اصلاح است، اکا اگر فقط از طرف مقابل انتقاد کنیم، باید دست به دامنش شویم تا اصلاح کند، اما ایرادات خودمان را بلافاصله بعد از ایستادن مقابل آینه و مشاهده، می توان برطرف کرد.